3 tys. kroków dziennie może spowolnić Alzheimera

Chodzenie po 3 tys. kroków dziennie wydaje się spowalniać postęp choroby Alzheimera - informuje "Nature Medicine".

Wcześniejsze badania, które sugerowały, że regularne ćwiczenia fizyczne mogą chronić przed pogorszeniem funkcji poznawczych, opierały się głównie na przypominaniu sobie przez badanych poziomu aktywności.

Niedawno Wai-Ying Wendy Yau z Uniwersytetu Harvarda wraz ze współpracownikami przeprowadziła nowe badanie (DOI: 10.1038/s41591-025-03955-6) w podobnym zakresie. Przeanalizowała aktywność fizyczną 296 osób o prawidłowych funkcjach poznawczych w wieku od 50 do 90 lat, które przez tydzień nosiły urządzenie mierzące kroki, aby obiektywnie zmierzyć poziom ich aktywności.

U większości uczestników wykonano obrazowanie mózgu w celu określenia wyjściowego poziomu nieprawidłowo sfałdowanych białek tau i beta-amyloidu, których skupiska uważa się za przyczynę choroby Alzheimera. Poziomy te mierzono następnie co dwa do trzech lat w okresie obserwacji, trwającym od trzech do czternastu lat. Uczestnicy wykonywali również coroczne testy poznawcze, które oceniały czynniki takie, jak pamięć i szybkość przetwarzania informacji.

Wprowadzając dane z liczby kroków, obrazowania mózgu i testów poznawczych do modelu statystycznego, naukowcy oszacowali, jak ćwiczenia fizyczne wpływają na pogorszenie funkcji poznawczych. Stwierdzili, że wśród uczestników z ponadprzeciętnym poziomem nieprawidłowo sfałdowanego beta-amyloidu w mózgu na początku badania, wykonywanie od 3000 do 5000 kroków dziennie zdawało się znacząco spowalniać akumulację nieprawidłowo sfałdowanego tau, ale nie beta-amyloidu. Jak się wydaje, ćwiczenia w jakiś sposób spowalniają rozprzestrzenianie się białka tau, które jest silniej powiązane z rozwojem objawów choroby Alzheimera niż amyloid beta.

Wykonywanie od 3000 do 5000 kroków dziennie było również powiązane ze spowolnieniem tempa pogorszenia funkcji poznawczych o około 40 proc. w ciągu średniego okresu obserwacji, wynoszącego dziewięć lat, w porównaniu z wykonywaniem mniej niż 3000 kroków dziennie, definiowanym jako brak aktywności.

Naukowcy nie dysponowali danymi pozwalającymi ocenić, czy u któregokolwiek z uczestników zdiagnozowano chorobę Alzheimera w okresie obserwacji.

Wykonywanie od 5000 do 7500 kroków dziennie zdawało się jeszcze bardziej spowalniać akumulację tau, prowadząc do 54 proc. spowolnienia tempa spadku funkcji poznawczych w porównaniu z brakiem aktywności. Jednak ponad 7500 kroków dziennie nie dawało dalszych korzyści.

Nie jest jasne, w jaki sposób regularne ćwiczenia mogą chronić mózg, ale może to wynikać z aktywności fizycznej, która zmniejsza stan zapalny, prawdopodobnie występujący w wyniku nieprawidłowego sfałdowania beta-amyloidu i tau, który następnie zaburza połączenia nerwowe i zabija komórki. Ćwiczenia mogą również zwiększać przepływ krwi lub poziom hormonów o działaniu ochronnym w mózgu.

Zdaniem autorów uzyskane wyniki nie dowodzą, że 5000 kroków dziennie spowalnia lub opóźnia spadek funkcji poznawczych. Istniejące zaburzenia, które nie zostały jeszcze zdiagnozowane ani nawet zauważone, mogą wpływać na zdolność lub motywację do ćwiczeń. Również inne czynniki związane ze stylem życia lub czynniki społeczno-ekonomiczne, z których niektóre zespół próbował uwzględnić, mogą wpływać na aktywność i poziom białka tau.

Z drugiej strony regularne ćwiczenia przynoszą wiele korzyści zdrowotnych, są bezpłatne i mają bardzo mało - jeśli w ogóle - szkodliwych skutków ubocznych, co może zachęcać do wykonywania co najmniej 3000 kroków dziennie. Ważniejsza od określonej liczby kroków czy wysokiej intensywności ćwiczeń wydaje się być regularność aktywności fizycznej.

Aby oddzielić wpływ ćwiczeń od innych zmian stylu życia i ustalić, czy rzeczywiście spowalniają one akumulację białka tau, potrzebne są dalsze badania, w których osoby są losowo przydzielane do osiągania różnych dziennych liczb kroków - sugerują autorzy analiz.

Paweł Wernicki (PAP)