Odkryto doły, gdzie spoczywa 8 tys. zamordowanych osób. Powstanie cmentarz

30 września 2024 roku na terenie Cmentarza Wojennego Ofiar Zbrodni Niemieckich w Białutach odbyło się spotkanie w sprawie projektu i budowy cmentarza.

W spotkaniu wzięli udział Dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek, Zastępca Dyrektora Oddziału IPN w Gdańsku Waldemar Szulc, firma architektoniczna współpracująca z Politechniką Gdańską, Wójt Gminy Iłowo Sebastian Cichocki, Nadleśniczy Nadleśnictwa Dwukoły Jaromir Skrzypecki i z ramienia Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Piotr Duda.

W trakcie roboczego spotkania uczestnicy zapoznali się z obecnym stanem cmentarza i wyłonioną w konkursie  koncepcją nowego założenia, na podstawie której do końca roku ma powstać dokumentacja projektowa budowy nowego cmentarza wraz z wyceną prac. Gdy koszt planowanych prac zmieści się w budżecie IPN  zapadnie decyzja o budowie cmentarza.

Omawiano również kwestię opieki nad terenem cmentarza. 

Pierwsze spotkanie w sprawie budowy cmentarza odbyło się 28 września 2022 r. z inicjatywy Nadleśnictwa Dwukoły. Wszyscy uczestnicy spotkania wyrazili potrzebę godnego upamiętnienia ofiar niemieckiego obozu koncentracyjnego.

Podejmowane działania są wynikiem śledztwa prowadzonego przez Instytut Pamięci Narodowej – Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

W lipcu 2022r. w kompleksie leśnym Nadleśnictwa Dwukoły na terenie działki ewidencyjnej nr 1/45 obręb Białuty, gmina Iłowo-Osada, powiat działdowski, odkryto miejsce, w którym Niemcy w ramach akcji zacierania śladów popełnionych zbrodni pod kryptonimem „Kommando 1005”, dokonali  w 1944 r. likwidacji masowych grobów – ofiar, niemieckiego, hitlerowskiego obozu koncentracyjnego KL Soldau w Działdowie. Śledztwo odkryło doły, w których spoczywają prochy ludzkie ze stosów ciałopalnych. Została potwierdzona skala zbrodni hitlerowskich na więźniach z obozu  koncentracyjnego KL Soldau. Określono, że w odkrytych dołach spoczywają prochy 8 tysięcy zamordowanych.